Ẩm thực Anh: Hành trình ‘gian khổ’ từ mặn sang ngọt của Christmas pudding
Ngày lễ Giáng Sinh, các bàn tiệc của mọi gia đình người Anh đều có món bánh pudding Giáng Sinh.
Ngày nay, món bánh này chỉ là món tráng miệng ngọt, có nhân bằng các loại trái cây khô nấu trộn với mật hoặc đường đen, và có trộn rượu vào, rồi được hâm lên khi ăn cho nóng.
Nhưng lịch sử của nó hóa ra khá phức tạp, từ món cháo mặn nhân thịt, tới món khai vị hoa quả khô và sau đó thì là món ăn kèm bữa chính. Vua chúa Anh cũng đóng vai trò định hình món bánh rất nhiều dinh dưỡng này cho quân sĩ…và vua chúa.
Viet News UK tổng hợp từ các trang ẩm thực Anh quốc để giới thiệu tới các bạn đọc Việt Nam về món ăn này nhé:
Christmas pudding có nguồn gốc từ thời Trung Cổ ở Anh dưới dạng một món cháo mặn gọi là frumenty, được làm từ lúa mì, sữa, trộn thịt (thịt bò/thịt cừu), trái cây khô và gia vị.
Món này được phục vụ vào đầu bữa tiệc Giáng Sinh để từ thế kỷ 14 nó đã phát triển thành món tráng miệng ngọt, trái cây, ngâm rượu mà chúng ta biết ngày nay.
Điểm thay đổi quan trọng nhất xảy ra vào thời Nữ hoàng Victoria (nửa sau thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20), với việc thịt biến mất và vị ngọt gia tăng, trở thành một món ăn chủ yếu của thời đại Victoria vào thế kỷ 19.
Christmas Pudding qua các thời kỳ
- Thế kỷ 14 (Frumenty): Một món cháo mặn dày làm từ lúa mì được nấu trong sữa, thường có nước dùng từ thịt, nho khô, quả phúc bồn tử và gia vị, được phục vụ như một món khai vị. Không loại trừ khả năng là món ăn như thế đã có từ trước nhưng được định hình khác nhau, tùy vùng miền trên đảo Anh.
- Thế kỷ 16-17 (Plum Pottage): Bánh có hàm lượng thịt giảm, nhưng trái cây khô (mận, nho khô) được tăng lên và vị hoa quả trở nên nổi bật; Cần nhắc thuật ngữ “plum” vào thời điểm đó được dùng để chỉ chung cho các loại trái cây khô. Bánh có tên là plum pudding – bánh ngọt nhân trái cây khô.
- Thế kỷ 18: Pudding ngọt hơn, với nhiều trái cây khô, trứng và rượu, giống như một món tráng miệng, mặc dù vẫn được phục vụ cùng với bữa chính.
- Thế kỷ 19 (Bánh Pudding Giáng Sinh): Món tráng miệng ngọt, phong phú hiện đại được củng cố, với các công thức như của Eliza Acton vào năm 1845 chính thức hóa nó thành Bánh Pudding Giáng Sinh.
Các cột mốc và truyền thống chính
- Chủ nhật khuấy trộn: Truyền thống trộn bánh pudding vào Chủ nhật cuối cùng trước Mùa Vọng (Advent).
- Lệnh cấm của Người Puritan: Bị cấm vào những năm 1640 bởi chính phủ Cộng hòa của Oliver Cromwell người giữ chức Lord Protector sau Nội chiến Anh, giết chết vua Charles I. Phái Puritan còn gọi là Thanh giáo, đề cao đạo đức Tin Lành theo hướng khá cực đoan, cấm diễn kịch, cấm ca hát. Họ coi bánh pudding này “quá phong phú và tham lam” nên không cho phép người dân ăn nó. Bánh chỉ trở lại cùng với sự khôi phục nền quân chủ Anh với vua Charles II vào năm 1660.
- Vai trò của Hoàng gia: Đầu bếp của Vua George I, người gốc Đức, đã làm bánh phổ biến trở lại vào năm 1714, biến nó thành món chủ yếu trong bữa tiệc Giáng Sinh. Không chỉ dùng trong gia đình, Christmas pudding được cung cấp cho Hải quân Hoàng gia và quân lính Anh đồn trú ở nước ngoài thời Đế quốc như món ăn đặc thù của văn hóa ẩm thực Anh.
Ngon, ngọt nhưng không ăn?
Vấn đề của xã hội Anh hiện đại là sự mâu thuẫn giữa nhu cầu duy trì truyền thống và khao khát…giảm cân, cắt bỏ đường trong thực phẩm.
Hậu quả là theo thống kê của trang chuyên ngành về đóng gói và sản xuất GWP, mỗi năm trung bình có 25 triệu đơn vị bánh Christmas pudding được dân Anh tiêu thụ. Nhưng con số bánh mua mà không ăn lên tới 5 triệu – một sự lãng phí lớn về thực phẩm.
Người dân thường mua để tặng biếu, và vì pudding rất ngọt, có thời hạn sử dụng tới vài năm, nên người ta thường để lại trong tủ khi mua về và khi nhận nó như quà tặng Giáng Sinh…và quên ăn cho tới năm sau.
Chưa kể vì độ ngọt quá cao, ước tính hàng triệu suất bánh Christmas pudding được mở ra…nhưng không ăn hết.
