Về Hiệp Hội Nhà Cổ và giới quí tộc Anh

Đây là bài viết của Tổng biên tập báo Việt News UK, bà Hương Keenleyside (hình trên), viết riêng cho báo về Hiệp Hội Nhà Cổ (hay còn gọi là Nhà Lịch sử- Historic Houses) ở Anh, nơi mà phần lớn thuộc sở hữu của giới quý tộc lâu đời.

Câu lạc bộ nhà cổ gồm có hai nhóm thành viên: một là các chủ nhà, nhóm kia gọi là “visitor members”, nghĩa là mỗi năm bạn đóng khoảng 60 bảng để được tham quan các ngôi nhà thuộc hiệp hội. Là thành viên sở hữu, mỗi năm chúng tôi gặp nhau vài lần, cùng ăn tối và chia sẻ kinh nghiệm giữ gìn nhà cửa cũng như cách tăng thêm thu nhập. Năm nay, bà Iona, chủ sở hữu lâu đài Munscater, chia sẻ rằng ngoài việc mở cửa đón khách hàng ngày, bà còn mở một phòng ngủ với giá 500 bảng mỗi đêm để tăng thu nhập.

Tất nhiên, bên cạnh lâu đài, nhà của bà còn có một khách sạn/nhà hàng do gia đình sở hữu dành cho khách thăm viếng. Các thành viên của Hiệp hội nhà cổ thường là những người thừa kế gia tài từ các dòng họ, có người thừa kế những ngôi nhà đã tồn tại hơn 800 năm. Trong sinh hoạt của hiệp hội, tôi nhận thấy rằng những người sở hữu nhà cổ hầu hết đều không thuộc tầng lớp bình dân.

Theo tôi, việc duy trì một căn nhà cổ rất tốn kém, bởi riêng tiền lau chùi 45 cửa kính, tưới nước cho vài héc-ta vườn và thuê nhân công làm cỏ vào dịp đầu xuân đã tốn một khoản lớn—một khoảng chi riêng của tôi, bà Hương hài hước chia sẻ. Hiện, con trai của chúng tôi đang sống cùng vợ trong ngôi nhà dòng họ đã sở hữu 300 năm. Các dòng họ này rất chú trọng giữ gìn nề nếp cổ điển và lo lắng cho con cái về việc học hành.

Trong quá khứ, họ kén vợ, kén chồng rất khắt khe, mong muốn con cháu sinh ra đủ thông minh, chăm chỉ học hành để có thể trả thuế thừa kế 40% và tiếp tục giữ gìn gia nghiệp trường tồn. Một điểm chung của các nhà quý tộc Anh là tình yêu đất đai. Các con đường quê ở Anh quanh co, uốn lượn, phần lớn do chủ đất không muốn bán đất cho nhà nước để nắn đường, nên đường cứ theo ranh giới đất của các chúa đất.

Ngôi nhà cổ Leven House ở miền Bắc có một khu vườn đã trăm năm, được cắt tỉa cẩn thận. Chủ nhân thuê hai người làm vườn chăm sóc, và chi phí nuôi dưỡng cây cối, cắt tỉa, chăm sóc vườn đã lên tới vài chục triệu bảng qua nhiều đời.

Các chi nhánh nhà cổ tại London và miền Nam có nhiều nhà cổ đẹp, chứa nhiều tranh quý, còn các nhà cổ của chi nhánh miền Bắc lại nổi bật với những khu vườn đẹp, trồng nhiều cây cối và hoa thơm lạ mắt.

Chi nhánh nhà cổ ở Scotland sở hữu nhiều tòa nhà, lâu đài đẹp và có giá trị như lâu đài Dummfries House, thuộc sở hữu của Vua Charles, nằm trên diện tích gần 1.900 mẫu Anh (khoảng 770 hécta). Chi phí chăm sóc nhà và vườn lên tới hàng triệu bảng mỗi năm. Những lâu đài tại trung tâm Edinburgh thu hút hàng triệu khách mỗi năm, khiến thành phố này trở nên đặc biệt hấp dẫn vào mùa hè.

Hiệp hội nhà cổ nhận được ưu đãi từ Chính phủ, khuyến khích việc giữ nguyên hiện trạng của các công trình, bao gồm kiểu dáng, kết cấu. Chi phí sửa chữa nhà cổ cũng có thể được chính phủ tài trợ không hoàn lại.

Tham gia câu lạc bộ nhà cổ mang lại nhiều cơ hội gặp gỡ những người rất thú vị. Hầu hết các thành viên tôi biết đều là những người có học thức cao, hiện là chánh án, luật sư, hay chủ sở hữu các công ty lớn của Anh. Điểm chung là mọi người rất thân thiện. Những buổi họp mặt, ăn trưa hoặc tối của hiệp hội thường diễn ra tại một ngôi nhà khác nhau. Nhiều ngôi nhà trong hiệp hội hoàn toàn riêng tư, không mở cửa cho khách tham quan, nên tôi thường không bỏ lỡ những buổi gặp mặt riêng để ngắm.

Trong những lần đó, tôi thường được chiêm ngưỡng các bộ sưu tập tranh hiếm, đồ cổ độc đáo. Có những ngôi nhà cổ mà chủ sở hữu từng làm Viceroy ở các thuộc địa, còn lưu giữ những bộ sưu tập đặc biệt của những đất nước mà Anh đã từng chiếm đóng.

Những ai yêu thích kiến trúc sẽ rất thích những ngôi nhà cổ mang đậm nét lịch sử, ghi lại quá khứ của tầng lớp quý tộc từng thống trị nước Anh cũng như nhiều quốc gia khác trên thế giới.

Chi phí sinh hoạt trong nhà cổ khá đắt đỏ. Chẳng hạn, con trai riêng của chồng tôi đang sống trong một ngôi nhà có khoảng 15 phòng ngủ và 10 phòng khách, thường xuyên than phiền về chi phí sửa chữa quá tốn kém. Riêng mái nhà đang được sửa chữa lại đã gần 1 triệu đồng, cộng thêm một phòng tắm hiện đại trị giá khoảng 50 nghìn bảng. Tuy nhiên, anh còn muốn mua thêm vài chục hecta đất xung quanh điền trang chỉ để giảm thiểu phiền toái từ việc ô tô qua lại! Vợ chồng tôi sống trong ngôi nhà nhỏ nhưng đặc biệt, còn sót lại từ thế kỷ 16.

Ngôi nhà này còn giữ nguyên trạng, nằm trong số ít nhà mà không bị cải tạo, bởi tường được xây bằng đá dày đến một mét rưỡi. Thỉnh thoảng, chúng tôi mở cửa đón khách tham quan, nhưng chỉ yêu cầu khách không chụp ảnh trong nhà.

Chỉ những người bạn Việt Nam thân thiết của tôi mới được chụp hình thoải mái. Bà Iona, chủ lâu đài, còn có đến 82 phòng và đã xây dựng một nhà máy điện mặt trời nhỏ trong khuôn viên vườn. Bà sở hữu hàng nghìn hecta đất, trong đó dành riêng 35 hecta để làm vườn dành cho du khách tham quan.

Các bạn quan tâm có thể đi tham quan các ngôi nhà cổ trong hội Historic Houses hoặc quỹ National Trust, và nếu có ảnh chụp, hãy chia sẻ để mọi người cùng thưởng thức nhé.