Anh-Mỹ: Thỏa thuận thương mại đạt các nét chính dù còn thiếu nhiều chi tiết

Các lãnh đạo Anh và Mỹ hôm thứ Năm tuần này đã cùng nhau công bố những nét chính của một thỏa thuận thương mại đang hình thành và đã ghi điểm nhiều với giới truyền thông.

Báo Anh vốn gần như không bao giờ khen ngợi các lãnh đạo đang cầm quyền đã có những bài coi đây là “thắng lợi” và thành tích không nhỏ của Thủ tướng Keir Starmer.

Chỉ trong một tuần, chính phủ của ông Starmer đã ký được Hiệp định mậu dịch song phương với Ấn Độ, và đạt thỏa thuận khung về thuế quan với Hoa Kỳ. Một thỏa thuận sơ bộ lớn với EU cũng có thể được đồng ý nay mai. Thậm chí có ý kiến cho rằng việc thỏa thuận không quá chặt với Mỹ lại mở đường cho Anh ký “trade deal” giá trị hơn với EU.

Nhưng điều chính thức được xác nhận là thỏa thuận với Hoa Kỳ còn thiếu nhiều chi tiết, và đây đúng ra là “một thỏa thuận về thuế quan” (tariff agreement) mà chưa phải một hiệp định tự do mậu dịch (FTA) với Hoa Kỳ.

Tuy thế, ý nghĩa chính trị và truyền thông của thỏa thuận đạt đươc tới nay giữa Nhà Trắng và 10 Phố Downing theo công bố hôm 08/05/2025 vẫn có những điều gây phấn chấn cho một số ngành nghề kinh tế ở Anh.

Cụ thể, các thông báo từ cả Mỹ và Anh cho biết về nội dung của thỏa thuận đến nay gồm có:

• Phía Mỹ đồng ý giảm thuế nhập ô tô – TT Trump nâng lên 25% mới đây, – xuống còn 10% cho 100.000 xe/năm. Số vượt mức được hiểu là sẽ vẫn chịu mức thuế quan 25%.
• Thuế đối với thép và nhôm, mà Trump đã nâng lên 25% từ đầu năm nay, bị cắt giảm toàn bộ.
• Hai bên đồng ý cho phép nhập khẩu tối đa 13.000 tấn thịt bò từ phía bên kia mà không chịu thuế. Việc Anh đã loại bỏ thuế đối với thịt bò Mỹ và ethanol gây phản đối ngay lập tức từ các hiệp hội nhà nông Anh.
• Phía Anh lo ngại tác động của việc thiếu vắng thỏa thuận với hàng dược phẩm, một trong những mặt hàng xuất khẩu lớn nhất sang Mỹ.
• Ngành công nghiệp điện ảnh Anh vốn có nhiều hợp đồng với đối tác Mỹ cũng phải chờ xem thế nào. Mới đây, ông Trump hứa sẽ áp thuế 100% đối với tất cả các bộ phim sản xuất ở nước ngoài.
• Thuế Anh đánh vào doanh thu của các tập đoàn như Google, Meta cũng còn đó và hai bên cam kết sẽ đàm phán về hợp tác công nghệ cao.

Từ ngôn từ lạc quan đến thực tế cuộc sống

Tổng thống Mỹ nói rằng thỏa thuận này sẽ tạo ra một “cơ hội” trị giá 5 tỷ USD (tương đương khoảng 3.8 tỷ bảng Anh) cho hàng xuất khẩu của Mỹ, trong đó có 700 triệu USD ethanol và 250 triệu USD các sản phẩm nông nghiệp khác.

Như thường lệ, ông Trump khi nổi hứng lên đã khen Thủ tướng Anh hết lời, và người phó của ông, JD Vance thì khen tổng thống, sếp của mình, công khai trên mạng X.

Nhưng trang SkyNews nói Anh cần “trừ hao” cách phát ngôn “nổ” (bombastic) của ông Trump và các ngành nghề cần nhìn vào chi tiết mỗi hạng mục để chuẩn bị thích ứng.

Đài BBC thì cho rằng đây không phải là một thỏa thuận thương mại (trade deal) mà là một thỏa thuận về thuế quan cho phép sửa đổi các khoản thuế mà tổng thống Mỹ đơn phương áp đặt. Chỉ Quốc hội Mỹ mới có thẩm quyền thông qua một thỏa thuận thương mại tự do chính thức. Tương tự, ở Anh có các dân biểu của đảng Lao động đang cầm quyền yêu cầu được bỏ phiếu phê chuẩn một hiệp định thương mại với Mỹ nay mai nhưng chính phủ nói là không cần.

Điều làm các nghị sĩ đối lập phê phán là thuế 10% hàng loạt của TT Trump vẫn giữ nguyên với các mặt hàng khác, ngoài số nêu trên, đến từ Vương quốc Anh.

Một số nhà bình luận nói thực ra hai bên còn cần nhiều tháng đàm phán và hoàn tất thủ tục pháp lý nữa.