Anh quốc đánh dấu 1 năm quay lại quỹ khoa học Horizon của Liên hiệp châu Âu

Từ ngày 01 tháng Giêng năm nay (2025), Anh quốc đánh dấu 1 năm ngày được quay lại tham gia chương trình nghiên cứu khoa học Horizon thuộc Liên hiệp châu Âu (EU), sau mấy năm gián đoạn vì Brexit.

Quy chế đặc biệt ‘associated country’ cho phép các nhà khoa học và viện nghiên cứu của Anh tham gia vào Horizon Europe với các điều khoản giống như các nhà nghiên cứu từ các quốc gia thành viên EU.

Thậm chí phía Anh có thể được bầu chọn làm lãnh đạo các bộ phận của Hội đồng Nghiên cứu Khoa học châu Âu (ERC) và hiển nhiên là hưởng quyền tiếp cận nguồn quỹ và dữ liệu khoa học Horizon Europe, trị giá 95 tỷ euro trong 7 năm.

Anh phải ra khỏi chương trình Horizon của châu Âu đúng ngày 1/01/2020, theo thoả thuận Brexit, chấm dứt tư cách thành viên của Anh trong khối.

Nhưng sự liên kết của Vương quốc Anh với Horizon Europe đã trở nên cấp bách, với yêu cầu tiếp tục các dự án nghiên cứu khoa học và mở rộng phạm vị hoạt động chung, khi mà Anh và EU phải cạnh tranh mạnh về khoa học và công nghệ với các nước ngoài châu Âu.

Hợp tác song phương này, được nối lại như một bước đi làm giảm thiểu các tác động xấu của Brexit, cũng đã củng cố đáng kể quan hệ đối tác giữa EU và Vương quốc Anh trong lĩnh vực nghiên cứu và sáng chế, phát minh.

EU đánh gia rằng sự tham gia của Vương quốc Anh vào chương trình đang trên đà phát triển tốt.

“Vương quốc Anh đã có thành tích đặc biệt tốt trong các cuộc gọi của Hội đồng Nghiên cứu châu Âu (ERC). Anh là bên hưởng lợi hàng đầu từ các khoản tài trợ ‘Proof of Concept’ (ý tưởng sáng chế) của ERC được công bố vào tháng 7/2024. Các nhà nghiên cứu tại Vương quốc Anh đã tham gia vào gấp đôi số dự án nhận được khoản tài trợ Synergy của ERC so với năm 2023,” văn bản của EU ngày 1/01/2025 cho biết.

Trên thực tế, từ một năm qua, cùng với Đại sứ quán EU, chính phủ Vương quốc Anh đã tung ra một chương trình giới thiệu Horizon Europe (roadshow) trên cả nước để thúc đẩy cơ hội tham gia nghiên cứu khoa học hai bên.

Tháng 2/2024, chương trình giới thiệu được ra mắt tại London, sau đó đã tới Birmingham vào tháng 3, Glasgow vào tháng 6 và Lisburn (Bắc Ireland) vào tháng 10.

Điểm dừng tiếp theo sẽ là Cardiff, xứ Wales vào ngày 28/01 năm 2025. Hai bên đang mời gọi các nhà khoa học đăng ký tham dự.

Ngoài ra, trong tháng 6 năm nay Ủy ban châu Âu và Viện Nghiên cứu Khoa học Anh (UKRI)đã tổ chức các ngày thông tin về các hoạt động của Quỹ Marie Skłodowska-Curie (MSCA-mang tên nhà khoa học Pháp gốc Ba Lan (1867-1934) được hai giải Nobel) vào và về Hội đồng Sáng tạo châu Âu (EIC) vào tháng 10 năm 2024. Ngày thông tin EIC có thể được xem lại tại đây: https://research-and-innovation.ec.europa.eu/events/horizon-europe-info-days_en

Vào tháng 3 năm 2024, hai bên đã cho khai trương EIT Hub UK, kết nối các hệ sinh thái khoa học của EU và Vương quốc Anh.

Horizon Europe là chương trình nghiên cứu và sáng chế quốc tế lớn nhất thế giới với hơn 82 tỷ bảng (95,5 tỷ euro) do ngân sách Liên hiệp châu Âu cung cấp cho thời kỷ 7 năm một (2021 đến 2027) từ ngân sách EU, cùng với các đóng góp của các quốc gia liên kết.

Horizon Europe mó mở cửa cho toàn thế giới, có nghĩa là người tham gia có thể tham gia đề xuất dự án không phân biệt gốc gác. Thế nhưng, các nhà nghiên cứu từ các quốc gia EU và Anh còn có quyền truy cập lớn hơn, và họ có thể trở thành lãnh đạo các dự án và nhận tài trợ trực tiếp từ chương trình.