Bộ trưởng Mahmood nói định cư ở Anh phải được coi là ‘một đặc quyền’
Bộ trưởng Nội vụ Anh, bà Shabana Mahmood vừa công bố một loạt đề xuất thay đổi luật cư trú, tăng thời gian đủ điều kiện để xin thẻ định cư từ 5 lên 10 năm.
Chừng 1,6 triệu người đến Anh từ năm 2021 trở lại đây thuộc diện này nhưng thay đổi này sẽ không áp dụng cho những người đã có quyền cư trú hợp pháp trước đó.
Số liệu của Bộ Nội vụ cho thấy dân số Vương quốc Anh đã tăng thêm 2,6 triệu người từ năm 2021 đến 2024. Một số tờ báo nói điều này gây sức ép lớn lên quỹ nhà, dịch vụ y tế, giáo dục.
Phát biểu trước Quốc hội hôm 20/11/2025, bà Mahmood nói định cư ở Anh phải được coi là một đặc quyền chứ không phải quyền nghiễm nhiên.
Cho tới nay, bất cứ ai ở Anh hợp pháp sau 5 năm là gần như chắc chắn được quyền nộp đơn xin giấy tờ định cư, và sau đó sẽ có quyền xin nhập tịch.
Nhưng các hạn định mới sẽ cấm những người ăn trợ cấp xã hội được hưởng thời gian cư trú 5 năm này và tiêu chuẩn để ai đó được nộp đơn xin định cư sẽ tùy vào đóng góp của họ.
Ví dụ ai nhận trợ cấp (benefits) dưới12 tháng sẽ phải đợi 15 năm – còn những người nhận trợ cấp trên 12 tháng sẽ phải đợi 20 năm, theo đề xuất vừa được nêu.
Còn với đa số, thời gian tối thiểu để có quyền cư trú vĩnh viễn sẽ được nhân đôi từ 5 lên 10 năm, thậm chí 20 hoặc 30 năm, tùy tư cách lúc nhập cảnh.
Ngoài ra, tiêu chuẩn chung là phải có lý lịch tư pháp sạch (không dính án hình sự), nói tiếng Anh đạt trình độ A Level, đã đóng góp Bảo hiểm Quốc gia (NI) liên tục, và không nợ nần.
Biệt lệ sẽ được áp dụng với các trường hợp sau, theo bà Shabana Mahmood:
• Những người nói tiếng Anh đạt trình độ đại học có thể đủ điều kiện sau 9 năm;
• Người nộp thuế với mức thu nhập cao hơn có thể vẫn được hưởng hạn 5 năm, và những người trả thuế cao nhất có thể đủ điều kiện sau 3 năm;
• Ai làm nghề bác sĩ, y tá hoặc giáo viên ở Anh – những ngành nghề thiết yếu- có thể đủ điều kiện sau 5 năm;
• Những người làm công tác thiện nguyện, tình nguyện viên – một nét tích cực của xã hội công dân tại Anh- có thể đủ điều kiện xin định cư sau 5-7 năm;
Đặt biệt, chính phủ vẫn cho phép vợ, chồng hoặc bạn đời (partner) của công dân Anh nộp đơn xin định cư sau 5 năm cư trú liên tục. Các công dân Anh hải ngoại ở Hong Kong cũng thuộc diện này.
Ngoài ra, với công dân EU định cư theo hiệp ước hậu Brexit và những người di cư từ vùng Caribean trong chương trình Windrush, quy chế xin định cư sẽ không có thay đổi.
Một nhóm phải đợi lâu là người nhập cư trái phép, ví dụ vào Anh bằng xe tải, ca-nô, thuyền bất hợp pháp. Dù họ có thể được hợp pháp hóa giấy tờ cư trú nhưng sẽ phải chờ đợi 30 năm thì mới có quyền xin định cư.
Tuy thế, người được công nhận tỵ nạn và được nhà nước Anh bảo vệ thì có thể đủ điều kiện sau 20 năm. Một lối thoát khác, giúp giảm thời gian chờ lâu này là họ cần đổi sang visa làm việc hoặc du học.
Đầu tuần này, bà Mahmood cũng nêu ra các biện pháp kiểm soát chặt hơn quy chế xin tỵ nạn ở Anh. Chính phủ sẽ tìm cách trục xuất người nhập cư lậu về quê hương của họ nếu nước đó được cho là “đã an toàn”. Tiền trợ cấp cho người xin tỵ nạn cũng sẽ bị giảm.
