Hungary sẽ thôi không nhận ‘lao động khách’?
Có tin chính phủ Hungary sẽ chỉ cho phép những “lao động khách” đến từ các quốc gia có thỏa thuận tiếp nhận lại công dân của mình, tức là thỏa thuận về việc tiếp nhận những người ở lại lãnh thổ Liên hiệp châu Âu mà không có giấy phép.
Ông Nagy Elek, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Hungary (MKIK), một tổ chức bảo vệ lợi ích của các doanh nghiệp Hungary, trong trả lời phỏng vấn báo chí Hungary nói rằng theo thông tin của ông, chính phủ Hungary có các lý do để ngưng nhận lao động từ nước ngoài.
Ông cho biết, MKIK cũng chỉ biết chút ít về dự thảo nghị định chính phủ có liên quan, thông qua những kênh không chính thức.
Theo ông Nagy Elek, biện pháp của chính phủ – muốn đình chỉ “lao động khách” từ đầu năm tới – cũng có thể liên quan đến những bất thường xuất phát từ một số nhóm “lao động khách”, chẳng hạn “lao động khách” Việt Nam thường rời sang Tây Âu ngay sau khi nhận được giấy phép lao động của Hungary.
Mặt khác, ý định của chính phủ có lý do về mặt chính trị, khi theo các chính khách FIDESZ ở tỉnh lẻ, cử tri bầu cho phe cầm quyền cảm thấy căng thẳng do lượng “lao động khách” quá đông.
Hungary hiện có bao nhiêu lao động từ bên ngoài EU?
Về số lượng, tính đến cuối năm 2023, có khoảng 90.000 công dân đến từ các quốc gia thứ ba ngoài EU đã có giấy phép lao động hợp lệ: khoảng một phần ba đến từ Philippines và Việt Nam, nhưng cũng có nhiều người Ấn Độ, Trung Quốc, Hàn Quốc, Mông Cổ và Kyrgyzstan. Lượng “lao động khách” tăng đều từ tháng 2/2020 đến tháng 2/2024, nhưng đã dừng lại ở đó, do nhu cầu lao động giảm sút trong khi nền kinh tế Hungary thì đang rất yếu.
Điều này cũng được phản ánh dựa theo khảo sát của Ủy ban Châu Âu, theo đó, từ cuối năm 2021, ngày càng ít công ty công nghiệp coi tình trạng thiếu lao động là vấn đề lớn ở Hungary. Đến tháng 9 năm nay, có 15.000-20.000 “lao động khách” đến Hungary, chỉ bằng một phần nhỏ so với lượng người năm ngoái, và lượng “lao động khách” được thuê ở thị trường nội địa trong năm nay đã giảm xuống còn một phần ba mức năm ngoái.
Tuy nhiên, trong bài toán về “lao động khách” hiện tại, dễ thấy là lợi ích chính trị xung đột với lợi ích kinh tế.
Mất lượng “lao động khách”, sản xuất sẽ bị gián đoạn ở những điểm cơ bản, điều này có thể ảnh hưởng đến hiệu quả chung của nền kinh tế ngay cả trong thời gian ngắn, và rốt cục lại gây ra thiệt hại về mặt chính trị, theo ông Nógrádi József, Giám đốc Thương mại của Tập đoàn Trenkwalder trong phát biểu với mạng tin kinh tế G7.
Bởi lẽ, một số ngành nghề ở Hungary vẫn thiếu nhân lực. Không có người vào ban đêm và cuối tuần, và các công ty trong ngành khách sạn, nhà hàng đang “chịu trận” vì điều này. Nếu nền kinh tế Hungary phục hồi vào năm tới, nhu cầu lớn về nhân lực có thể đột nhiên xuất hiện, và do đó, trong ngạch công nghiệp, các nhóm lợi ích đang vận động hành lang (lobby) để nghị định đang được nhắc tới chỉ có hiệu lực vào giữa năm sau, thay vì 1/1.
Cuối cùng, chỉ có “lao động khách” là lao đao. Hiện tại, có hơn 100.000 lao động nước ngoài làm việc hợp pháp tại Hungary, trong đó chừng 20.000 người đến từ các nước EU, con số này nhiều năm nay không thay đổi, và 70-80.000 là “lao động khách” từ các nước thứ ba.
Đa số đến từ nửa cuối của năm 2022, và hợp đồng 2 năm của họ sẽ chấm dứt vào cuối 2024, đầu 2025. Vài vạn người sẽ buộc phải về nước theo dự thảo nghị định mới.
Hungary với vấn đề di dân và nhập cư
Theo thống kê của Eurostats tính đến 1/01/2023, tại Hungary có cả thẩy 142.300 công dân nước thứ ba, chiếm 1,5% dân số. Ngoài ra còn có 83.700 công dân EU sinh sống và làm việc.
Từ cuối thập niên 1990s, di dân từ Trung Quốc và Việt Nam sang Hungary nhiều, với số lượng tăng nhanh. Gần đây, có thêm lao động khách từ Nam Á, Trung Á và một số lượng người tỵ nạn Ukraine. Bên cạnh đó, Hungary cũng trở thành điểm đến của sinh viên du học từ các nước ngoài EU.
Các báo châu Âu đánh giá rằng vấn đề của Hungary là một mặt thị trường lao động cần người làm, mặt khác là thái độ không bao dung trong một bộ phận người dân với người nhập cư từ các nền văn hóa họ cho là xa lạ.
Bài viết và ảnh tổng hợp từ nội dung đã đăng trên Facebook của nhà báo Nguyễn Hoàng Linh tại Budapest, Hungary, với sự đồng ý của tác giả.
Đọc thêm bài của tác giả Nguyễn Hoàng Linh, Tổng biên tập Nhịp cầu Thế giới, Hungary tại đây: https://www.facebook.com/nguyen.h.linh.58173
