Không thuộc BRICS, Anh Quốc có sợ ông Trump tăng thuế nhập khẩu?

Hôm 30/11, tổng thống đắc cử của Hoa Kỳ, Donald Trump đe dọa các nước thuộc khối BRICS hãy bỏ ý tưởng tạo ra đồng tiền chung nhằm thay thế đô la Mỹ.

Nếu không, họ sẽ chịu khoản thêm thuế quan 100% khi bán hàng vào Mỹ, thêm vào mức hiện đang được áp dụng.

“Ý tưởng cho rằng các nước BRICS đang cố gắng tránh xa đồng đô la Mỹ, trong khi chúng ta đứng nhìn đã qua!” – ông Donald Trump viết trên mạng xã hội Truth Social chiều thứ Bảy (30/11/2024), giờ Hoa Kỳ.

Nước Anh mong chờ gì?

Tuyên bố của ông dấy lên lo ngại về một cuộc thương chiến khốc liệt ngay trong năm 2025, khi ông lên cầm quyền ở cương vị Tổng thống Hoa Kỳ thứ 47, từ 20/01/2025.

Vì các nước, gồm cả Anh và các thành viên EU, đều đã tính đến cách “đáp trả” bằng cách tăng thuế nhập khẩu với hàng từ Mỹ, tuy không ai rõ việc này sẽ ra sao.

Với Anh Quốc, lời đe dọa “chung chung” rằng Hoa Kỳ thời Trump sẽ đánh tăng thuế quan “với mọi hàng nhập khẩu vào Mỹ 10-20% bất kể xuất xứ”, khiến nhiều doanh nghiệp lo ngại.

Trong năm nay, chỉ tính từ đầu năm đến hết tháng 8, xuất khẩu của Anh sang Hoa Kỳ đạt con số 58,3 tỷ bảng Anh.

Các mặt hàng có lãi nhất mà nước Anh sản xuất để bán sang Mỹ gồm linh kiện xe hơi, động cơ và các phụ tùng máy bay, hàng dược phẩm và hàng xa xỉ như rượu whisky. Các ngành này đều có nguy cơ “dính thuế quan” của Trump, theo trang Politico.eu hôm 06/11/2024.

Riêng một loại whisky Scotland là ‘single malt’ đã bị ông Trump, khi làm tổng thống Mỹ nhiệm kỳ trước, đánh thuế nhập 25% hồi năm 2019.

Việc ông ta có mẹ là người Scotland và bản thân sở hữu sân golf ở Scotland chẳng hề tác động gì đến quyết định “làm sụt giảm lượng whisky bán sang Mỹ”, theo các báo Anh hồi đó. Tuy thế, năm 2023, Anh vẫn bán sang Mỹ được số lượng whisky từ Scotland đạt 978 triệu bảng (1,24 tỷ USD).

Ahmet Kaya, một nhà kinh tế từ viện NIESR ở Anh được trang Politico nói Anh Quốc phải chuẩn bị cho hai vấn đề: thuế quan tăng cao với hàng của Anh khi bán sang Mỹ, và tác động liên đới của thương chiến toàn cầu khiến hàng của Anh bán sang các nước khác “cũng sẽ bị áp thuế nhập cao hơn”.

Trả lời BBC News cũng trong tuần đầu tháng 11, bà Elisabeth Lewis-Jones, CEO của công ty Liquid, đại diện cho các nhà sản xuất nông nghiệp bang Bắc Carolina, Hoa Kỳ và đại diện cho các doanh nghiệp bán mặt hàng đậu xấy khô sang Mỹ, tin rằng “nhiệm kỳ Trump sẽ có tác động mạnh” đến giao thương hai bên. Theo bà thì ông Trump sẽ làm như ông ta đã làm trong nhiệm kỳ đầu là tăng thuế quan vào Mỹ.

Tuần qua, ông Trump dọa đánh thuế 25% lên mọi mặt hàng của Canada, nước đồng minh Nato, cùng chia sẻ biên giới, văn hóa và ngôn ngữ với Mỹ.

Thủ tướng Canada Justin Trudeau đã phải có chuyến thăm không lên lịch tới dinh thự của ông Trump ở Florida để bàn thảo vụ “thuế quan”, dù ông Trump chưa cầm quyền.

Điều này dấy lên lo ngại ở Anh rằng ông Trump không hề nghĩ đến “đồng minh”, cho dù Anh lâu nay vẫn đề cao “quan hệ đặc biệt” với Mỹ.

Sau Brexit, Anh không ký được Hiệp định Tự do Thương mại với Hoa Kỳ mà chỉ có các biên bản ghi nhớ với một số tiểu bang của Mỹ.

BRICS sẽ bị Trump nhắm bắn?

Viết trên mạng xã  hội Donald Trump yêu cầu khối BRICS “cam kết bỏ ngay ý tưởng tạo ra đồng tiền riêng (BRICS Currency) để thay thế đồng U.S. Dollar hung mạnh, nếu không sẽ chịu thuế quan 100% và hàng xuất khẩu của họ chỉ có mà “chào tạm biệt (say goodbye) cho việc bán nào nền kinh tế tuyệt vời của Hoa Kỳ”.

BRICS hiện gồm có Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi là các thành viên sáng lập từ 2011. Đầu năm nay, Iran, Ả Rập Saudi, UAE  và Ai Cập cùng  Ethiopia chính thức gia nhập.

Những năm qua có nhiều tiếng nói về chuyện thay thế đồng đô la Mỹ (USD) hay còn gọi là ‘de-dollarisation’, nhằm thoán ngôi đồng tiền này.

Việc Trung Quốc tăng trao đổi mậu dịch với các đối tác trong và ngoài khối BRICS bằng Nhân dân tệ (reminbi) khiến nhiều học giả Phương Tây cho rằng Trung Quốc có ý định ít nhất là giảm lệ thuộc vào giao dịch bằng USD.

Tuy thế, các nhà kinh tế và chuyên gia mậu dịch vẫn còn đang tranh cãi về mặt lợi và hại của việc thay USD bằng đồng tiền nào khác, và tác động của quá trình này với từng nền kinh tế.