Kinh tế Đức: Tân chính phủ tìm lời giải cho bài toán năng lượng và ngành xe hơi
Vào ngày 6 tháng 5 năm nay, tân chính phủ của Thủ tướng Friedrich Merz (sinh năm 1955) sẽ tuyên thệ nhậm chức sau khi khối bảo thủ do ông lãnh đạo gồm hai đảng CDU và CSU đã ký được thỏa thuận lập nội các liên bang với đảng SPD.
Các báo Anh và Đức cho rằng câu hỏi lớn nhất cho chính phủ Đức là làm sao vực dậy được nền kinh tế “đầu tàu của EU” (lớn thứ ba thế giới) bị đặt ở mức “tăng trưởng bằng zero” năm nay.
Đức có nguy cơ không tăng trưởng hai, thậm chí ba năm liền nếu chính phủ của ông Merz không có các biện pháp quyết liệt.
Các báo châu Âu đều cho rằng cuộc chiến thuế quan của Hoa Kỳ đang gây sốc cho Đức và nền kinh tế nước này.
Tìm đâu ra nguồn năng lượng?
Với nền kinh tế có tỷ trọng lớn, 4,5 nghìn tỷ USD năm 2023 (so với Anh chỉ có 2,56 nghìn tỷ), mọi chính sách của Đức về tiền tệ, năng lượng và công nghiệp sẽ có tác động sâu rộng với toàn EU và khu vực đồng tiền chung euro cũng như kinh tế của các láng giềng tầm trung như Ba Lan.
Theo trang Financial Times của Anh, quyết định bổ nhiệm bà Katherina Reiche (sinh năm 1973), một cựu nghị sĩ Hạ viện Liên bang, hiện là lãnh đạo một tập đoàn năng lượng, vào làm Bộ trưởng Kinh tế Đức cho thấy ông Merz đặt vấn đề năng lượng lên ưu tiên hàng đầu.
Đài DW của Đức đánh giá rằng chính phủ mới muốn giảm giá năng lượng cho các công ty tiêu thụ năng lượng nhiều.
Hiện đã có kế hoạch xây dựng các nhà máy điện chạy bằng khí gas có công suất lớn vào năm 2030 nhưng Đức sẽ không quay lại với năng lượng hạt nhân hoặc than đá.
Ưu tiên cải tổ ngành xe hơi và tinh giản bộ máy
Với ngành xe hơi là một trong nhiều trụ cột của kinh tế Đức, cả ba đảng trong liên minh cầm quyền CDU/CSU và SPD muốn ra chính sách ưu đãi thuế cho việc mua ô tô, bao gồm khấu trừ thuế đặc biệt và miễn thuế phương tiện cho xe điện (EV).
Hiện thị trường EV của Đức và EU tạm thời được bảo hộ trước làn sóng xe rẻ từ Trung Quốc nhưng để tồn tại, xe hơi Đức phải tự cải tiến để giành khách hàng về lâu dài.
Một mảng nữa có thể cân bằng ngân sách và giảm chi phí cho các ngành công nghiệp Đức là việc cắt giảm chi tiêu công và hạn chế sự cản trở của bộ máy quan liêu.
Đài DW nói “Đức đang bị nghẹt bởi thủ tục hành chính.”
“Các quy trình lập kế hoạch, xin phê chuẩn kéo dài làm chậm lại các dự án xây dựng, và doanh nghiệp phải bỏ quá nhiều công sức lo việc tuân thủ các quy định về tài liệu và xác minh thông tin.”
Viện Nghiên cứu Kinh tế Ifo ở Munich ước tính rằng thủ tục hành chính khiến nền kinh tế mất khoảng 150 tỷ euro mỗi năm.
Nay, chính phủ liên minh đã nêu cam kết giảm những chi phí này xuống một phần tư bằng cách đơn giản hóa quy định và luật lệ.
Số hóa và AI
Cuối cùng, để đạt được điều này, tuy nhiên, Đức được khuyến cáo đầu tư nhiều hơn vào nghiên cứu và phát triển, nhưng trên hết là giáo dục, nhất là trong số hóa và áp dụng trí tuệ nhân tạo (AI).
Đức nổi tiếng về công nghiệp nặng, cơ khí chính xác nhưng bị cho là tụt hậu với các nước Đông Á về số hóa và chip bán dẫn.
Không thiếu tiền, chỉ thiếu sáng kiến và nguồn nhân lực?
Chính phủ của ông Merz sẽ tung ra khoản tín dụng bổ sung 500 tỷ euro (567 tỷ USD) vào các dự án bảo vệ khí hậu và cơ sở hạ tầng trong 12 năm tới.
Tuy thế, giới kinh tế cảnh báo rằng tiền cần được chi tiêu một cách khôn ngoan. Hiện ngành quốc phòng và xây dựng Đức đã có quá nhiều tiền chính phủ bỏ ra để tăng cường phát triển vũ khí và xây thêm nhà cửa. Nguồn tiền nhiều trăm tỷ euro nữa đổ vào thị trường sẽ làm tăng giá và đẩy lạm phát lên cao.
Cùng lúc, các vấn đề sâu nặng hơn về cấu trúc dân số Đức được nêu ra. Là nước có dân số đông nhưng lão hóa nhanh, Đức thiếu lao động có tay nghề từ khối người nhập cư dù đã cởi mở hơn trong chính sách nhận lao động có bằng cấp.
Hiện nhiều công ty Đức chấp nhận tuyển nhân công, kỹ thuật viên chỉ biết nói tiếng Anh, thay vì phải biết tiếng Đức.
Quá trình này vẫn còn chậm trong khi không khí chống di dân ở các bang phía Đông lại lên cao.
Tân chính phủ sẽ phải cân bằng giữa nhu cầu nhận người nhập cư và thái độ của các chính trị gia cực hữu (AfD) hiện đã ngồi nhiều trong cả Quốc hội Liên bang (Bundestag) và ở các chính quyền tiểu bang.
